Rozmowa z Jackiem Łukaszewskim,
prezesem Schneider Electric Polska

Czy w związku ze zmianą w fotelu prezesa Schneider-Electric Polska nastąpią także zmiany w strategii dotyczącej funkcjonowania przedsiębiorstwa?
– Strategia Schneider Electric w Polsce w znacznie większym stopniu zależy od globalnej strategii firmy niż osoby prezesa. Schneider Electric jest dużą firmą, posiadamy pięć niezależnych biznesów / pionów, z których każdy dysponuje własną strategią rynkową, swoimi klientami oraz specyficznym sposobem docierania do nich. Jeżeli chodzi o moje plany na najbliższe miesiące to jest to niewątpliwie strategia kontynuacji, umacniania wzrostu, zakładająca pewne zmiany stosownie do tego, co dzieje się na rynku.

– Co można powiedzieć o wpływie aktualnych, nie ma co ukrywać, nie najlepszych warunków ogólno rynkowych i spowolnienia ostatnich lat na Schneider Electric? Jaką koniunkturę przewiduje Pan w nadchodzącym okresie?
– Ubiegły rok był dla nas bardzo dobry. Osiągnęliśmy dwucyfrowy wzrost praktycznie we wszystkich kluczowych obszarach naszej działalności, a początek roku 2012 także wygląda zupełnie nieźle. W zasadzie nie odczuwamy skutków tego ostatniego kryzysu. Moim zdaniem należy jednak bardzo ostrożnie podchodzić do prognoz na przyszłość. Działamy na bardzo różnych rynkach, reagujących na sygnały gospodarcze, takie jak kryzys w różnym czasie z odmienną dynamiką. Z rozmów z klientami wynika, że np. większość producentów maszyn posiada zamówienia na pięć, sześć kolejnych miesięcy, podczas gdy w czasie lepszej koniunktury mieli portfel zleceń zapewniony na rok lub dłużej. Z kolei deweloperzy zachowują dość duży optymizm, a ruch na rynku najmu jest spory. Producenci i dystrybutorzy energii także odnotowują znaczące obroty. Generalnie jednak większość naszych klientów podchodzi z pewną rezerwą do przewidywań, co do przyszłości – i to jest także nasze podejście. Obecnie nasze interesy idą bardzo dobrze, jednakże jesteśmy dosyć ostrożni w kreśleniu agresywnych planów rozwojowych. Uważam, że musimy być przygotowani na wszelkie możliwe scenariusze rozwoju wypadków.

– Na jakich podstawowych rynkach działa koncern Schneider Electric?
– Globalnie posiadamy pięć głównych biznesów / pionów i funkcjonujemy w szeroko pojętej branży elektrotechnicznej, jako specjalista w zarządzaniu energią. Jednym z naszych globalnych biznesów jest „Infrastructure” – rynek producentów i dostawców energii, gdzie dostarczamy produkty i usługi w zakresie instalacji średniego napięcia oraz układy zabezpieczeń. Innym naszym biznesem jest „Power” – rynek dystrybucji energii. Tutaj oferujemy usługi i produkty w zakresie niskiego napięcia, aparaturę modułową i wyposażenie rozdzielnic, ale również osprzęt elektryczny i układy sterowania. Kolejny obszar to „Industry”– przemysł, w przypadku którego jesteśmy dostawcą układów sterowania i zabezpieczeń maszyn i procesów technologicznych, systemów wizualizacji oraz komponentów dla producentów maszyn. Następny nasz biznes obejmuje systemy sterowania i zabezpieczeń w budynkach – „Buildings Business” – czyli m.in. automatykę klimatyzacji, wentylacji oraz instalacji grzewczych, sterowanie oświetleniem, systemy kontroli dostępu i zabezpieczenia wizyjne. Z kolei w biznesie „IT” oferujemy systemy awaryjnego podtrzymania zasilania, w tym systemy typu UPS, układy wyposażenia oraz klimatyzacji prezycyzyjnej dla serwerowni. Wszystkie pięć globalnych obszarów działalności jest reprezentowanych w Polsce, a Schneider Electric zajmuje w każdym z nich znaczącą pozycję rynkową.
Dotykamy więc bardzo szerokiego spektrum klientów. Posiadamy biznesy przesunięte w cyklu albo wręcz antycykliczne, co jest naturalnie korzystne z punktu widzenia możliwości reagowania na zmienną koniunkturę. W momencie, kiedy zaczyna się kryzys dotyczy on przeważnie najpierw rynku konsumenckiego. Rynek inwestycyjny, budowlany jest zwykle przesunięty w cyklu o mniej więcej rok. Dlatego też rzadko kiedy wszystkie nasze biznesy równocześnie odczuwają spowolnienie, co pozwala na pewną wzajemną kompensację wyników z różnych obszarów. Z kolei biznesy antycykliczne w momencie pojawienia się kryzysu w gospodarce zaczynają rosnąć. Klasycznym przykładem są rozwiązania z zakresu efektywności energetycznej. Przykładowo, jeżeli z powodu obniżenia budżetów inwestycyjnych przedsiębiorstwa zamiast przenosić się do nowych budynków podejmują decyzję o pozostaniu w starych, modernizacje tych obiektów gwałtownie ruszają. Znaczna część usług związanych z efektywnością jest realizowana wówczas, gdy nie ma nowych inwestycji – czyli jest antycykliczna. Zarządzając tak rozbudowaną firmą, jaką jest Schneider Electric należy dobrze te procesy rozumieć i skupiać się na tych obszarach, które w danej chwili mogą generować przychody i zyski. Można w ten sposób w pewnym stopniu uniezależnić się od cykli koniunkturalnych.

– Schneider Electric kładzie duży nacisk na promowanie rozwiązań pozwalających na uzyskanie wysokiej efektywności energetycznej. Co to oznacza w praktyce i jakie elementy składają się na efektywną energetycznie instalację?
– Rzeczywiście już obecnie kładziemy na tego typu rozwiązania duży nacisk i uważamy, że będzie to jeden z dominujących elementów naszej działalności w przyszłych latach. Efektywność energetyczna czy w zasadzie zarządzanie energią jest najszybszym, najtańszym i najczystszym sposobem ograniczenia jej zużycia. Jeżeli spojrzymy na wszystkie „zielone” ruchy społeczne związane ze zrównoważonym rozwojem to mają one głównie na celu ograniczenie negatywnych skutków związanych m.in. z wykorzystaniem energii elektrycznej. Istnieją też uwarunkowania prawne, takie jak np. protokół z Kioto, czy pakiet klimatyczny 3 x 20 zakładające m.in. obniżenie emisji dwutlenku węgla i zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych. Wszystko to ma być realizowane przy rozwijających się gospodarkach, rosnących populacjach i szybkim zwiększaniu się zużycia energii.
Mamy więc dwa trendy: jeden idący w kierunku większego zapotrzebowania na energię oraz drugi, zmierzający do ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko tego pierwszego. Jeśli mówimy o rynku polskim to dochodzą do tego nasze lokalne uwarunkowania, polegające na wytwarzaniu energii głównie z węgla oraz konieczności inwestowania w mocno już wyeksploatowane bloki energetyczne. Warto też zwrócić uwagę na sprawność całego systemu wytwarzania energii, zarówno elementów generacyjnych, jak i przesyłowych. Średnio można przyjąć, iż jeden kilowat zużywany przez końcowego odbiorcę wymaga wyprodukowania dwóch i pół do trzech kilowatów w elektrowni. Dzieje się tak ze względu na różnego rodzaju straty związane z procesem wytwarzania i przesyłania.
Wdrażanie koncepcji efektywności energetycznej jest najlepszym sposobem, aby kompensować tego typu zjawiska. Schneider Electric ma produkty pozwalające na efektywne wykorzystanie energii dla wszystkich rynków, na jakich funkcjonuje. Jesteśmy w stanie zaproponować rozwiązania dla wszystkich „konsumentów” energii, zarówno tych indywidualnych, jak i instytucjonalnych. Oferujemy urządzenia i kompleksowe systemy dla domów i budynków mieszkalnych, budynków użyteczności publicznej i komercyjnych oraz przemysłu. W swojej ofercie posiadamy produkty i systemy umożliwiające efektywną dystrybucję, sterowanie i monitoring zużycia energii. Oferujemy też cały szereg usług pozwalających na wdrażanie oszczędności.
Jeżeli mówimy o oszczędnościach to należy zauważyć, że zastosowanie odpowiednich produktów czy przeprowadzenie modernizacji energetycznych to tylko część niezbędnych działań. Moje spojrzenie na efektywność energetyczną jest nieco podobne do spojrzenia na dietę tzn. przejście kuracji odchudzającej nie koniecznie gwarantuje stałe obniżenie wagi. Trzeba jeszcze zmiany sposobu życia i odżywiania się. Kuracja modernizacyjna odniesie skutek, jeżeli konsument energii np. firma zarządzająca budynkiem podniesie świadomość wszystkich użytkowników oraz będzie na bieżąco monitorować zużycie energii, aby wyeliminować niepotrzebne straty oraz zmienić niewłaściwe nawyki. Schneider Electric oferuje systemy ciągłego monitoringu energii, aby użytkownik w każdej chwili miał pełną świadomość zjawisk zachodzących w jego instalacji. Posiadamy rozwiązania zarówno dla zakładów przemysłowych, dużych budynków komercyjnych, jak i małych obiektów. Oferujemy również usługi polegające na zarządzaniu energią, a także audyty energetyczne. Obecnie wprowadzamy na rynek polski usługę o nazwie REM – Remote Energy Management. Polega to na tym, że klient wyposaża swój obiekt lub wiele obiektów w układy pomiarowe wysyłające wszystkie dane do zdalnych serwerów, tzw. „chmury”, gdzie są one przetwarzane. Użytkownik poprzez portal internetowy otrzymuje pełną informację na temat zużycia energii w poszczególnych obiektach, może generować odpowiednie zestawienia, porównania pomiędzy budynkami, dane na temat emisji itd. Jest to doskonałe narzędzie np. dla władz samorządowych będących operatorem wielu obiektów typu szkoły, przedszkola, szpitale, budynki biurowe itd. Trzeba mieć świadomość, iż budynki pochłaniają 30-40 procent całkowitego zużycia energii w naszym kraju. Efektywne jej wykorzystanie pozwoli na znaczące obniżenie globalnego zużycia.

– Czy klienci w Polsce przykładają wagę do tego typu rozwiązań i rozumieją potrzebę ich stosowania?
– Poziom tej świadomości rośnie z każdym rokiem. Po pierwsze ludzie zaczynają czuć, że mogą w ten sposób zaoszczędzić pieniądze. Koszty energii są istotnym elementem każdego budżetu, zarówno w przypadku zakładu przemysłowego, jak i budynku komercyjnego czy instytucji samorządowej. Kwoty te na pewno nie są pomijalnie małe. U dużych producentów energii świadomość efektywności energetycznej jest bardzo duża. Jeśli przejdziemy na stronę konsumentów, to znaczenie tych efektywnych, nowoczesnych rozwiązań stale zyskuje na znaczeniu. Na przykład większość z obecnie realizowanych przez deweloperów budynków w Warszawie będzie miała „zielone” certyfikaty. Ich posiadanie staje się stopniowo elementem przewagi konkurencyjnej na rynku. Wielu nowych klientów kontaktuje się z nami właśnie ze względu na naszą szeroką ofertę i praktyczne wdrażanie rozwiązań z zakresu efektywności energetycznej.

– Był Pan jeszcze do niedawna prezesem spółki Schneider Electric Buildings Polska czyli firmy zajmującej się automatyką budynkową i systemami bezpieczeństwa budynkowego. Jaką rolę ten segment elektrotechniki pełni w ofercie całego przedsiębiorstwa?
– Schneider Electric rozwijał się zarówno organicznie, jak i poprzez akwizycje. Spółka, o której pan wspomniał powstała w wyniku globalnych przejęć kilku firm. Od początku bieżącego roku nastąpiła pełna, prawna i handlowa, integracja tego przedsiębiorstwa ze Schneider Electric Polska. Biznes „Buildings” odpowiada za wszystkie segmenty klientów budynkowych. Mam tu na myśli budynki komercyjne, sektor handlu i sprzedaży detalicznej, opiekę zdrowotną, hotele etc. Jeśli mówimy o wielkości sprzedaży to obszar ten jest relatywnie mały w stosunku do całej grupy, jednakże ma naprawdę duże szanse rozwoju.

– Nawiązując jeszcze do kwestii efektywności energetycznej czy moglibyśmy powiedzieć parę słów na temat głównej siedziby koncernu we Francji?
– Kilka lat temu Schneider Electric podjął decyzję o konsolidacji wszystkich biur w centrali. W efekcie powstał budynek o nazwie Hive, zlokalizowany w miejscowości Rueil-Malmaison pod Paryżem, będący naszą główną siedzibą, a jednocześnie stanowiący doskonałą ilustrację możliwości naszej firmy. Jest to pierwsza na świecie budowla, która otrzymała certyfikat ISO 50001, będący standardem mającym na celu pomóc firmom i organizacjom w tworzeniu systemów i procesów efektywnego zużywania energii. Bieżący wskaźnik zużycia energii dla Hive wynosi 110 kWh/m² rocznie. W poprzednich obiektach wskaźnik ten wynosił około 400 kWh/m². Różnica jest więc bardzo znacząca. Naszym celem jest zejście poniżej wartości 100 kWh/m². Dla budynku biurowego, w pełni klimatyzowanego, o bardzo wysokim standardzie komfortu jest to bardzo dobry wynik. Obiekt jest wyposażony we wszystkie instalacje, które Schneider Electric oferuje takie jak m.in. BMS (Building Management System) czyli układy sterowania i zarządzania instalacjami technicznymi, wentylacją, klimatyzacją, ogrzewaniem, układy dystrybucji energii elektrycznej. Wyposażenie obejmuje Hive Energy Display czyli system opomiarowania i wizualizacji zużycia energii. Budynek również wyposażono w system sterowania oświetleniem

– W jaki sposób Schneider Electric angażuje się w budowę i projektowanie systemów typu smart grid i smart metering?
– Schneider Electric jest jedną z niewielu firm na rynku, która posiada produkty i kompetencje do tego, aby już obecnie tworzyć produkty typu smart grid czyli inteligentne sieci dystrybucji energii elektrycznej zasilane z wielu stron. Produkcja energii, szczególnie w przypadku źródeł niekonwencjonalnych, następuje tam także u konsumentów końcowych, jak i na poziomie dystrybucji. Mamy więc różne centra zasilania, z których wiele ma ograniczone możliwości sterowania i dokładnego skorelowania z aktualnym popytem, co jest charakterystyczne w przypadku źródeł odnawialnych. Dlatego jednym z podstawowych zadań sieci inteligentnych jest zbilansowanie podaży z popytem energii. Realizowane jest to np. przy pomocy bardzo zaawansowanych systemów sterowania pozwalających na jej przesyłanie do odległych miejsc oraz manewrowanie rozbudowanym system taryf i opłat.

– Schneider Electric jest koncernem globalnym, o bardzo szerokiej ofercie. Które działy produktowe są najbardziej istotne w kontekście działalności firmy w Polsce? Jaka jest struktura spółki w naszym kraju?
– W Polsce obecne są wszystkie biznesy Schneider Electric i każdy z nich ma widoczną pozycję na rynku. Niektóre są liderami w swoich branżach, niektóre posiadają mniejszy, ale znaczący udział w rynku. Pozwala nam to na uzyskanie komplementarności oferty. W Polsce jest też stosunkowo duża baza produkcyjna. Koncern posiada tutaj cztery fabryki, w których wytwarzane są między innymi transformatory, aparatura modułowa, osprzęt elektrotechniczny, zabezpieczenia elektryczne średniego napięcia. W naszym kraju zlokalizowane są też tzw. usługi globalne. W Warszawie zlokalizowano europejskie centrum usług finansowych oraz kadrowych naszej firmy. Kilkaset zatrudnionych tu osób świadczy usługi innym spółkom Schneider Electric działającym w obszarze Europy i Środkowego Wschodu. Mamy też część usług globalnego marketingu. Z uwagi m.in. na stosunkowo dobre wyniki gospodarki w ostatnich latach i przewidywalną politykę gospodarczą Polska, w naszym wewnętrznym rankingu, awansowała zdecydowanie jako jeden z kluczowych krajów w Europie.

– Co można powiedzieć o współpracy Schneider Electric z dystrybutorami artykułów elektrotechnicznych?
– Dla dużego producenta, takiego jak Schneider Electric, dystrybucja produktów to kwestia znalezienia optymalnej struktury sprzedaży oraz pogodzenia wielu różnych interesów. Nie można zapominać, że działamy na bardzo wielu rynkach. Nasi partnerzy – specjalizowani dystrybutorzy produktów elektrotechnicznych – są niezbędnym i podstawowym kanałem sprzedaży na większości rynków. Na przykład w przypadku rynku inwestycji budowlanych, takie produkty, jak osprzęt elektrotechniczny czy aparatura modułowa w większości sprzedawane są za pośrednictwem sieci dystrybucji. Jesteśmy niewątpliwie zainteresowani jak najlepszymi relacjami z naszymi partnerami dystrybucyjnymi. Jednocześnie do tego samego rynku inwestycyjnego docieramy z produktami specjalizowanymi typu automatyka budynków czy układy sterowania przemysłowego, które nie są dedykowane do szerokiej dystrybucji. W takich przypadkach współpracujemy z wyspecjalizowanymi firmami i integratorami systemów. Aparatura modułowa i inne elementy dystrybucji energii elektrycznej rozprowadzane są też poprzez producentów rozdzielnic. Są jednak takie obszary, gdzie nie ma miejsca dla partnerów handlowych – np. jeśli duży zakład energetyczny ogłasza przetarg na kilkadziesiąt czy kilkaset transformatorów to jest w zasadzie pole gry wyłącznie producentów. Uważam, że musimy też mieć silny kontakt z klientem końcowym, bo to on decyduje o standardach, a co więcej to klientowi końcowemu jesteśmy w stanie zaoferować nasze usługi związane m.in. z efektywnością energetyczną. Usługi te z kolei generują określony obrót u naszych partnerów handlowych.
– Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiał
Jacek Różański
Zdjęcia: Tomasz Wawer