Sterowniki STR firmy F&F są przeznaczone do sterowania rolet (góra-dół) lub innych obiektów (np. bramy) napędzanych silnikiem elektrycznym jednofazowym prądu zmiennego. Urządzenia mogą pracować samodzielnie lub być łączone w grupy i układy centralne. Po doposażeniu w kilka dodatkowych elementów pozwalają w pełni zautomatyzować zarządzanie pracą rolet.

Rolety zewnętrzne na drzwiach i oknach budynków mieszkalnych i domów są instalowane dla podniesienia bezpieczeństwa. Chronią mieszkanie przed silnymi burzami i huraganami, uniemożliwiają podglądanie domowników oraz, co najistotniejsze, utrudniają włamanie. Coraz częściej, dla wygody, montowane są rolety elektryczne poruszane wbudowanym w kasetę rolety silnikiem niewielkiej mocy. Do uruchomienia i sterowania taką roletą potrzebne są odpowiednie urządzenia. Na rynku jest wiele rozwiązań, od zwykłych włączników naściennych po wyrafinowane systemy „inteligentnego domu”. Proponowane przez firmę F&F sterowniki są niedrogie, a przy tym umożliwiają stworzenie układu pełnej automatyki rolet w całym obiekcie.

Sterownik do puszki Æ60

Sterownik na szynę 35 mm

Sterowniki STR

Sterowniki STR są przeznaczone do sterowania rolet (góra-dół) lub innych obiektów (np. bramy) napędzanych silnikiem elektrycznym jednofazowym prądu zmiennego. Pojedynczy sterownik może pracować jako urządzenie samodzielne (przeznaczone do otwierania/zamykania jednej rolety), jak również możliwe jest łączenie sterowników w grupy i centralne sterowanie wieloma roletami. Na taką konfigurację pozwala impulsowy charakter wejść sterujących, tzn. sterownik uruchamia roletę po otrzymaniu rozkazu, jakim jest impuls napięciowy wyzwalany za pomocą włącznika chwilowego (dzwonkowego). Każdy sterownik posiada grupę wejść sterowania lokalnego oraz grupę wejść sterowania centralnego. Podanie impulsu sterującego na odpowiednie wejście determinuje określoną reakcję sterownika zgodną z opisem tego wejścia. Sterowanie lokalne to podłączona grupa przycisków sterująca jedną roletą. Naciśnięcie przycisku lokalnego powoduje uruchomienie rolety w zadanym kierunku. Sterowanie centralne jest to wspólna dla wielu sterowników (minimum dwa) podłączona grupa przycisków sterująca wszystkimi roletami będącymi w układzie sterowania centralnego. Układ taki pozwala na zamykanie lub otwieranie wszystkich rolet połączonych w grupę za pomocą tylko jednego przycisku, np. umiejscowionego przy wyjściu głównym z domu.

Idea sterowania lokalnego i centralnego

Wersje „jednoprzyciskowe” i „dwuprzyciskowe”

Ze względu na typ wejścia sterowania lokalnego wyróżniono dwie wersje STR: „jednoprzyciskowe” i „dwuprzyciskowe” (wykonanie na szynę 35 mm, do puszki podtynkowej lub bezpośrednio w kasecie rolety oraz do montażu natynkowego).
W wersjach „jednoprzyciskowych” sterowanie lokalne rolet odbywa się za pomocą podłączonego tylko jednego przycisku. Każde naciśnięcie klawisza powoduje pełny ruch rolety aż do jej zamknięcia (lub otwarcia). Kolejny impuls powoduje ruch w przeciwnym kierunku. W wykonaniach „dwuprzyciskowych” zainstalowane są oddzielne przyciski dla ruchu w górę i w dół. Naciśnięcie odpowiedniego przycisku lokalnego powoduje załączenie rolety na ruch w zadanym kierunku. Jeżeli roleta znajduje się już w ruchu, to naciśnięcie przycisku sterowania lokalnego spowoduje zatrzymanie rolety (okna przysłonięte do połowy). Ponowne naciśnięcie wybranego przycisku uruchamia roletę w wybranym kierunku. W wersji „jednoprzyciskowej” jest tylko jeden przycisk, bez wyboru kierunku. Dlatego po zatrzymaniu, ponowne naciśnięcie przycisku lokalnego powoduje ruch rolety w przeciwnym kierunku.
Naciśnięcie przycisku sterowania centralnego powoduje załączenie rolet na ruch w zadanym kierunku. Jeżeli jedna z rolet wykonuje już ruch w tym samym kierunku, to będzie on dalej kontynuowany. W przypadku, gdy roleta wykonuje ruch w kierunku przeciwnym, to roleta najpierw zostanie zatrzymana, a następnie załączona w kierunku wynikającym z rozkazu podanego na wejście centralne. Zatrzymanie rolet nastąpi dopiero po upływie zaprogramowanego czasu. Praca taka gwarantuje, że wszystkie rolety zostaną zamknięte i przypadkowy impuls nie odwróci ich ruchu. Jedynie sygnał z przycisku sterowania lokalnego pojedynczej rolety może zatrzymać tę roletę, nie przerywając ruchu pozostałych rolet.

Elementy pomocnicze układu sterowania

Podłączenie

Zalecane jest instalowanie jednego sterownika dla jednej rolety, a spowodowane to jest indukcyjnym charakterem obciążenia styku sterownika. Silnik przy starcie pobiera duży prąd, kilkukrotnie większy niż nominalny. Podłączenie dwóch silników do jednego sterownika może przeciążyć jego styk. Wejścia sterujące mogą być zasilane z przewodu fazowego (L) lub z przewodu neutralnego (N). Należy dokonać wyboru jednej opcji sterowania dla wszystkich wejść. Wszystkie wejścia sterowników pracujących indywidualnie lub w grupie muszą mieć wspólną opcję impulsu sterującego – wszystkie sterowane z jednej fazy, np. tylko z fazy L1; lub wszystkie z N. Podłączenie do wejść sterujących sterowników różnych faz, np. L1 i L2; lub fazy L i „zera” N może spowodować niewłaściwą pracę układu i doprowadzić do zwarcia elektrycznego w instalacji i zniszczenia sterowników. Podczas montażu sterownika należy zachować szczególną ostrożność. Przy wyborze opcji sterowania z fazy (L) na wejścia sterujące należy podłączyć tą samą fazę co na zasilanie, np. tylko fazę L1. Do połączenia wejść sterowania z włącznikami wystarczy przewód o przekroju żyły 0,5 mm².

Ideowy schemat automatyzacji z wykorzystaniem zegara astronomicznego

Programowanie

Silnik jest załączany na zaprogramowany przez użytkownika czas, pozwalający na pełne podniesienie lub opuszczenie rolety. Czas w zakresie od 0 sekund do 10 minut programuje się za pomocą przycisku umiejscowionego na czole sterownika. Sama czynność jest prosta. Wystarczy nacisnąć i przytrzymać przycisk Prog aż do momentu, gdy LED zielona U zacznie pulsować. Powtórne naciśnięcie przycisku Prog (Start) rozpoczyna odmierzanie czasu sygnalizowane szybszym pulsowaniem LED zielonej. Ponowne naciśnięcie przycisku Prog (Stop) zatrzyma i zapamięta odmierzony czas. Tryb programowania zostanie zakończony automatycznie (LED zielona U świeci ciągle). Zaleca się, aby zaprogramowany czas był dłuższy o około 10 sekund od rzeczywistego czasu podnoszenia/opuszczania rolet.

Konfiguracje

Impulsowy charakter sterowników umożliwia tworzenie ciekawych układów automatyki domowej pozwalających na samoczynne opuszczanie i podnoszenie rolet. Plan domu ilustruje idee sterowania lokalnego (poszczególne pomieszczenia) oraz centralnego. Poza tym do instalacji sterowania centralnego podłączony jest układ zegara astronomicznego (PCZ-524) i przetwornika sygnału PSI-02, który przetwarza sygnał ciągłego napięcia z zegara na impulsy potrzebne do wysterowania SRT-ów. Układ taki automatycznie może zamykać rolety o zachodzie słońca i otwierać je o wschodzie. Przy zastosowaniu takiego rozwiązania dom zostaje zabezpieczony także podczas nieobecności domowników, np. gdy użytkownik nie zdąży wrócić przed zmierzchem czy podczas wakacyjnego wypoczynku. Automatyka rolet zapewnia też w takich sytuacjach odpowiedni dostęp światła w ciągu dnia (ważny np. dla kwiatów domowych), a w nocy zabezpiecza dom. Poza tym codzienne samoczynne podnoszenie i opuszczanie rolet symuluje obecność domowników.

Schemat podłączenia sterowników STR-421

Podgrupy rolet
Stosując separator sygnału wejściowego SEP-01, który przepuszcza sygnał tylko w jedną stronę, można tworzyć podgrupy rolet oddzielnie sterowane lub odizolowane od układu centralnego. Na planie domu został pokazany przykład sterowania rolety drzwi balkonowych. STR załączający roletę drzwi jest odseparowany od grupy pozostałych w tym pomieszczeniu. Przyciskiem głównym (przy wejściu do pomieszczenia) można załączyć wszystkie rolety, również od drzwi. Ale chcąc wyjść na taras nie ma konieczności podnoszenia wszystkich, lecz tylko indywidualnie roletę drzwi balkonowych (sygnał z włącznika jest blokowany przez SEP i nie dociera do innych sterowników).

Układy rozbudowane
Opcja pracy ze sterowaniem centralnym daje bardzo dużo możliwości. Układ sterowników STR można zastosować w układach z innymi urządzeniami kontrolno-sterującymi, a nawet w układach inteligentnego domu. Mając automatyczną stację pogodową z pomiarem siły wiatru w razie nagłej wichury podany impuls z centralki na wejścia „wszystkie w dół” spowoduje, że okna zostaną natychmiast automatycznie zasłonięte. Podobnie z wykorzystaniem programowalnego komunikatora GSM, którego wyjście, np. przekaźnikowe, włączone jest w układ sterowania centralnego. W nagłych sytuacjach można zdalnie kierować roletami wysyłając odpowiednią komendę sms, która uruchomi na wyjściu komunikatora impuls sterujący.

Krzysztof Gosławski
Autor jest pracownikiem
firmy F&F