Ogranicznik przepięć INX-B+C 25 jest pierwszym aparatem z nowej generacji produktów ochrony przeciwprzepięciowej firmy Saltek. Urządzenie, poza standardowymi własnościami jakie posiadała poprzednia jego wersja, wyposażone jest dodatkowo w czujnik obecności wymiennego modułu. Funkcja ta jest rozszerzeniem zdalnej sygnalizacji i informuje o niewłaściwym działaniu ogranicznika, które może być spowodowane np. niedopatrzeniem lub niewłaściwym wsunięciem wymiennego modułu podczas kontroli. Wyłącznym dystrybutorem produktu w Polsce jest firma Inexim.

INX-B+C 25 jest ogranicznikiem przepięć o wysokiej skuteczności, w którym zintegrowane są w jednej obudowie i wyposażone w zdalną sygnalizację zadziałania wymienne moduły firmy Saltek. Funkcjonalność ta jest cechą charakterystyczną także dla wszystkich pozostałych typów ograniczników tej serii, a także dla innych wykonań, jak np. INX-A50N i INX-A100N.

Rys. 1. Zasada działania zdalnej sygnalizacji w ograniczniku przepięć INX-B+C 25

Budowa: warystor + zamknięty iskiernik gazowy

Konstrukcja wykonana przez firmę Saltek – szeregowe połączenie warystora i zamkniętego iskiernika gazowego – stanowi efektywne połączenie obydwu elementów i umożliwia odprowadzenie prądów piorunowych o wartości 25 kA (10/350 ms) na jeden biegun (36 mm) przy zerowym prądzie następczym oraz eliminację prądów upływu. Dzięki temu nowy INX-B+C 25 stał się równorzędnym konkurentem dla zamkniętego iskiernika z obwodem inicjującym, a dzięki niektórym własnościom, jak np. zdalna sygnalizacja, przewyższa to rozwiązanie. Zalety efektywnego połączenia warystorów i zamkniętych iskierników gazowych to m.in.:
• wysoka zdolność do odprowadzania prądu impulsowego 25 kA o kształcie fali 10/350 ms (co jest wartością porównywalną z wydajnymi iskiernikami),
• zerowe prądy następcze (w porównaniu do iskierników); tzn. że urządzenia ani instalacje nie są niepotrzebnie narażone na nadmierne obciążenie w momencie zadziałania ogranicznika,
• zerowe prądy upływu (w porównaniu do ograniczników działających wyłącznie na bazie warystorów), których wartość przez cały okres żywotności nie zwiększa się nawet w momencie obciążenia prądami piorunowymi,
• reakcja nawet na przepięcia o niewielkich amplitudach występujące w sieciach zasilających – szeregowo już od 800 V AC,
• sygnalizacja optyczna i zdalna stanu ochronnika; łatwiejsza identyfikacja uszkodzenia urządzenia w porównaniu ze zwykłymi iskiernikami,
• nie wymaga obwodu inicjującego, co zmniejsza awaryjność,
• ogranicznik był testowany jako typ 1 i 2, spełnia wymogi normy PN-EN 61643-11,
• przeznaczony do stosowania w budynkach do sieci zasilających NN jedno- i trójfazowych (TN-C, TN-S lub TT),
• odpowiedni w instalacjach, w których odległość między transformatorem zasilającym i ogranicznikiem typu 1 jest niewielka,
• ten typ ogranicznika pozwala na stosowanie dobezpieczeń 250 A gL/gG lub 160 A gL/gG bez obniżania zdolności ogranicznika do odprowadzania prądów piorunowych.

Rys. 2. Dwa sposoby podłączenia ogranicznika INX-B+C 25

Rys. 3. Zasada montażu ogranicznika INX-B+C 25

Zdalna sygnalizacja

Nowa generacja produktów firmy Saltek, do której należy INX-B+C 25, kładzie zasadniczo większy nacisk na monitorowanie działania zabezpieczenia. Oprócz standardowego zadania, jakim jest sygnalizacja zadziałania ogranicznika, urządzenia te pełnią inną, nie mniej istotną funkcję, czyli monitorują obecność wymiennego modułu. Ta funkcja dodana do zdalnej sygnalizacji zapobiega niedopatrzeniu polegającemu na niewsunięciu podczas kontroli wymiennego modułu z powrotem do podstawy urządzenia oraz sygnalizuje niedozwolone próby manipulacji przy ograniczniku. Pozwala stosować ogranicznik do ochrony urządzeń i systemów elektrycznych i elektronicznych wymagających gwarancji bezpiecznego zasilania i minimalizacji ryzyka uszkodzenia technologii i urządzeń przez przepięcia. Zasada działania zdalnej sygnalizacji przedstawiona jest na rys 1.

Instalacja ogranicznika

Ogranicznik INX-B+C 25 można stosować w większości instalacji niskiego napięcia, a więc w budynkach mieszkalnych, biurowych i obiektach przemysłowych. W budynkach mieszkalnych, które wyposażone są w jedną tablicę rozdzielczą, do zapewnienia kompleksowej ochrony urządzeń elektrycznych i elektronicznych wystarcza zastosować ogranicznik INX-B+C 25 (typ 1 i 2) uzupełniony o odpowiednie urządzenie ochronne typu 3 (np. gniazdko z wbudowanym ogranicznikiem, ewentualnie dodatkowy ogranicznik do montażu – CZ-275 A, ograniczniki typu 3 z filtrem RFI na szynę DIN, np. typ DA-275 DF 6). W budynkach o rozległej instalacji elektrycznej do głównej tablicy rozdzielczej instaluje się INX-B+C 25, a w podrozdzielnicach oddalonych o ponad 10 m umieszcza się ograniczniki typu 2 (np. INX-C 40). Kompleksowa ochrona przed przepięciami wymaga instalacji ograniczników typu 3. Ich odpowiednie typy można znaleźć w katalogu lub na stronie internetowej firmy Inexim. INX-B+C 25 jest także przeznaczony do stosowania m.in. w rozdzielniach, w których odległość między trasformatorem zasilającym, a tablicą rozdzielczą jest niewielka.
Podczas instalacji ogranicznik INX-B+C 25 można podłączyć na dwa sposoby (rys. 2). Rysunek 2 po lewej przedstawia podłączenie, które można stosować do maksymalnej wartości zabezpieczenia przewodów 125 A. Po prawej zaprezentowano podłączenie odpowiednie przy wyższych wartościach zabezpieczenia (powyżej 125 A). Do wartości 250 A w razie awarii wewnętrzny odłącznik jest w stanie bezpiecznie rozłączyć obwód.
Konstrukcja INX-B+C 25 ułatwia montaż, ponieważ wyjmowalny moduł można wsunąć w pozycji przestawionej o 180o. Daje to wygodę montażu i komfort odczytywania danych technicznych z urządzenia w razie konieczności zamontowania go w odwrotnej pozycji. Zasada montażu przedstawiona jest na rysunku 3.

Podsumowanie

INX-B+C 25 we wszystkich swoich wersjach gwarantuje efektywną ochronę wszędzie tam, gdzie wymagane jest zapewnienie bezpieczeństwa zasilania, a poprzez to zminimalizowanie awarii, ewentualnie ryzyka uszkodzenia technologii, do których mogłoby dojść z powodu przepięć. Ogranicznik nadaje się do stosowania w dużych zakładach technologicznych lub elektrowniach, czyli w miejscach, gdzie konieczna jest skuteczna ochrona urządzeń (technologii) przed skutkami prądów piorunowych i przepięć.
Firma Saltek prowadzi regularne szkolenia techniczne, w trakcie których można zapoznać się szczegółowo z produktami, w tym również nowościami oraz sposobami montażu.

inż. Vlastimil Tichý
inż. Miroslav Žáček
Autorzy są pracownikami
firmy Saltek