Seria aparatury Unibis firmy GE pozwala zredukować ilość miejsca zajmowanego przez wyłączniki nawet do 50%. Dzięki temu możliwe jest zastosowanie mniejszej skrzynki lub rozdzielnicy, ograniczenie miejsca potrzebnego na zabudowę oraz obniżenie kosztów projektu. Oprócz wykorzystania w nowych instalacjach, aparaty są szczególnie pomocne w przypadku modernizacji i rozbudowy już działających systemów elektrycznych.

Oferta wyłączników instalacyjnych Unibis typu EPC została poszerzona w bieżącym roku o wyłączniki różnicowo- i nadprądowe typu DPC (rys. 1).

Rys. 1 Wyłączniki Unibis typu: DPC 2P oraz EPC w wersji 2P / 3P / 4P

Wyłączniki różnicowo- i nadprądowe typu DPC

DPC to seria nowych wyłączników różnicowo- i nadprądowych w wykonaniu 2P oferująca kompletną ochronę. Oprócz zabezpieczenia osób na wypadek porażenia elektrycznego, oba bieguny wyposażone są w wyzwalacze termiczno-magnetyczne ochraniające instalacje i odbiorniki przed skutkami zwarć i przeciążeń (rys. 2). Obecnie w zdecydowanej większości przypadków funkcjonują na rynku wykonania 1P+N, gdzie tor neutralny nie jest zabezpieczany.

Rys. 2. Schemat budowy i podłączenia wyłączników DPC. Kierunek zasilania (góra / dół) dowolny

Oferta obejmuje wyłączniki na prądy znamionowe od 6 do 40 A oraz prądy różnicowe: 10, 30 i 300 mA dla charakterystyki wyzwalania B lub C. Obciążalność zwarciowa według EN 61009-1 wynosi odpowiednio 6 kA dla wykonania DPC 60 oraz 10 kA dla DPC 100. Aparaty dostępne są w wersji bezzwłocznej dla typu AC i A (reagują na prądy różnicowe przemienne i stałe-pulsujące). Dostępna jest także wersja tzw. krótkozwłoczna Ai, charakteryzująca się dużą odpornością na prądy udarowe do 3000 A (8/20 ms), przeznaczona do stosowania w instalacjach narażonych na przypadkowe wyłączenia spowodowane przepięciami łączeniowymi lub atmosferycznymi.

Rys. 3 Przycisk Test w DPC jest zintegrowany z obudową, aby ograniczyć prawdopodobieństwo przypadkowego wyłączenia

Rys. 4. Wyłączniki DPC – sygnalizacja wyzwolenia, zaciski bezpieczne, prosty montaż na szynie DIN

Budowa
Wyłączniki DPC charakteryzują się zwartą i kompaktową budową. W przedniej części znajduje się przycisk Test zintegrowany z obudową, co nadaje aparatowi estetyczny wygląd oraz ogranicza prawdopodobieństwo wyłączenia przez przypadkowe wciśnięcie (rys. 3). Obok umiejscowione jest okienko z lokalnym wskaźnikiem zadziałania – po wyzwoleniu wyłącznika kolor biały zmienia się na niebieski.
Zaciski podłączeniowe wykonane są w wersji bezpiecznej, tzn. ich specjalna budowa wyklucza błędy przy podłączaniu, np. omyłkowe wprowadzenie przewodu za zacisk. Zaciski mogą pomieścić przewody o przekroju do 35 mm², a wysoki moment dociskowy (4,5 Nm) zapewnia stabilność podłączenia na długi okres. Szyny zbiorcze rozprowadzające zasilanie w wykonaniu kołkowym lub widełkowym mogą być podłączane do zacisków górnych lub dolnych.

Rys. 5. Wyłączniki DPC są przystosowane do współpracy z akcesoriami dodatkowymi po lewej i prawej stronie

Rys. 6. Seria wyłączników EPC:1P+1P/ 1mod; 1P+N/ 1mod; 2P/ 1mod; 3P/ 2mod; 4P/ 2mod

Wyłączniki nadprądowe typu EPC

Najbardziej innowacyjnym rozwiązaniem z całej serii Unibis jest wyłącznik EPC 611, czyli dwa niezależne bieguny 1P+1P w jednomodułowej obudowie. Każdy z biegunów posiada oddzielną dźwignię załączającą, zaciski podłączeniowe, wyzwalacze itd. 24 sztuki tradycyjnych wyłączników 1P zajmują w skrzynce dwa rzędy po 12 modułów. Zastępując je wyłącznikami 1P+1P potrzeba tylko 12 sztuk aparatów, które mieszczą się w skrzynce jednorzędowej. Zredukowanie szerokości wyłącznika o połowę było dużym wyzwaniem technologicznym. Stopień kompresji wewnętrznych komponentów musiał być tak duży, aby pomieścić dwa razy więcej elementów w tak malej obudowie przy zachowaniu wszystkich parametrów elektrycznych zgodnie z normami EN 60898-1.
Kolejnymi wyłącznikami Unibis pozwalającymi na minimalizację gabarytów rozdzielnicy są typy EPC61N / EPC 62 o konfiguracji biegunowej 1P+N / 2P w obudowie o szerokości jednego modułu. Wykonanie 1P+N jest przeznaczone do zabezpieczania w sieci typu TT (rozłączalny tor N). Jest to najpopularniejsze zabezpieczenie w kilku krajach Unii Europejskiej (np. Francja, Włochy, Belgia). W Polsce także jest ono stosowane coraz częściej w budownictwie mieszkaniowym. Uzupełnieniem oferty są wyłączniki 3P i 4P zajmujące tylko dwa moduły szerokości każdy (rys. 6).

Rys. 7. Charakterystyki czasowo-prądowe wyłączników Unibis wg EN 60898

Parametry elektryczne
Wyłączniki nadprądowe Unibis typu EPC 61N oraz EPC 60 oferowane są na prądy znamionowe od 2 do 40 A. Seria EPC 611 o konfiguracji biegunowej 1P+1P dostępna jest od 2 do 20 A w wykonania z takimi samymi wartościami prądowymi (np. B16+B16 lub C4+C4).
Obciążalność zwarciowa wszystkich wykonań biegunowych to 6 kA (według EN 60 898-1) i 10 kA (według EN 60 947-2). Oferowane są aparaty o charakterystykach wyzwalania B oraz C (rys. 7). Aparaty mają dużą trwałość mechaniczną i łączeniową, odpowiednio: 20 000 / 10 000 operacji. Posiadają cały szereg certyfikatów, m.in. CEBEC, Kema, VDE, i są oznakowane znakiem CE.

Rys. 8. System szyn zbiorczych do prostego i szybkiego łączenia zacisków kilkunastu wyłączników

Elementy budowy
Zaciski podłączeniowe wszystkich wyłączników EPC są także w wykonaniu tzw. bezpiecznym i przystosowane do mocowania przewodów o przekroju do 16 mm². Maksymalny moment dociskowy śruby to 3 Nm. Opracowany został także specjalny system szyn zbiorczych w celu prostego i szybkiego łączenia zacisków do kilkunastu wyłączników (rys. 8). Kolejnym udogodnieniem jest specjalny system mocowania wyłączników na szynie TH (podobnie jak w wyłącznikach DPC). Podwójny system zatrzasków (góra, dół) ułatwia ich montaż i demontaż nawet, gdy ich zaciski podłączone są szyną zbiorczą.
Wyłączniki Unibis mogą współpracować ze stykami pomocniczymi typu CA Unibis. Styki pomocnicze, oprócz monitorowania stanu pracy i sygnalizacji wyzwolenia, pełnią także funkcję interfejsu pomiędzy wyłącznikiem i pozostałymi elementami wyposażenie dodatkowego, tj. wyzwalacze, zdalne napędy. Wszystkie wyłączniki posiadają okienka opisowe pod dźwigniami.

Rys. 9. Przykład zastosowania wyłączników 2P/1mod typu EPC62 ze stykami pomocniczymi w nowej lokomotywie. Uzyskano 50% oszczędności miejsca wymaganego na zabudowę oraz zmniejszono rozdzielnicę o połowę

Zastosowanie

Głównym obszarem zastosowania wyłączników Unibis jest budownictwo mieszkaniowe i komercyjne. Wprowadzenie aparatów o szerokości mniejszej o połowę w porównaniu do tradycyjnego wykonania pozwala zredukować gabaryty skrzynki instalacyjnej lub rozdzielnicy nawet o 50%. Wpływa to bezpośrednio na obniżenie kosztów całej instalacji oraz pozwala ograniczyć miejsce potrzebne na zabudowę.
Wyłączniki Unibis sprawdzają się również w przypadku modernizacji lub rozbudowy istniejącej instalacji. Pozwalają na przykład zwiększyć liczbę biegunów i zabezpieczyć nowo dodany odbiór w sytuacji, kiedy w skrzynce brakuje rezerwowego miejsca. Wystarczy wymienić jeden z zainstalowanych wyłączników 1P na Unibis 1P+1P.
Oprócz sektora budowlanego, wyłączniki Unibis są także dobrym rozwiązaniem dla firm typu OEM – producentów maszyn i urządzeń. Dzięki odpowiednim certyfikatom aparaty są także coraz częściej stosowane w przemyśle okrętowym oraz transportowym (pociągi).

Paweł Bigda
Autor jest pracownikiem
działu PMM Power Components
firmy GE