FW 2014 roku firma Europoles Kromiss rozpoczęła produkcję pełnościennych słupów rurowych dla linii 110 kV Vaskiluoto-Tuovila w Finlandii. Ze względu na miejsce usytuowania konstrukcji, słupy – o wysokości około 70 m i dolnych średnicach dochodzących do 4 m – zostały zaprojektowane we współpracy z architektami. 

Projekt budowy linii 110 kV Vaskiluoto-Tuovila realizuje fińska firma EPV, zajmująca się utrzymaniem sieci energetycznych w Finlandii oraz produkcją i dystrybucją energii elektrycznej. Ogłoszony przez EPV przetarg na budowę połączenia wygrała duża europejska firma wykonawcza Empower – koncentrująca swą działalność głównie w krajach skandynawskich oraz nadbałtyckich. W projekcie zostaną wykorzystane wielokątne stożkowe słupy elektroenergetyczne. Za ich sprawą fragment linii energetycznej – poprowadzony dziś na słupach kratowych – zostanie unowocześniony i zmodernizowany.

Sylwetka słupa dla fińskiej inwestycji – widoczne charakterystyczne poprzeczniki w kształcie liści palmy

Warunki przetargu  

Europoles Kromiss to jedna z firm, do której spółka Empower skierowała zapytanie dotyczące możliwości wykonania słupów dla budowanej linii. Ze względu na gabaryty konstrukcji, głównym warunkiem stawianym podmiotom wykonawczym były duże moce produkcyjne. Warunek dotyczył zarówno możliwości gięcia, cięcia i spawania wielkogabarytowych konstrukcji, jak i osiągów w zakresie liczby produkowanych ton. Europoles Kromiss to jeden ze znaczących producentów pełnościennych słupów rurowych w Europie. Poczynione w ciągu ostatnich kilku lat inwestycje spowodowały, że możliwości wytwórcze zakładu wynoszą obecnie ponad 1 700 ton miesięcznie. Potencjał firmy przyczynił się do wyboru Europoles Kromiss na dostawcę słupów dedykowanych fińskiej inwestycji.

Nietypowe rozwiązanie konstrukcyjne

Zakres dostawy konstrukcji wsporczych obejmuje trzy sztuki stożkowych słupów wielokątnych dla linii 2 x 110 kV. Choć z uwagi na rozmach projekt nie robi wielkiego wrażenia, jest on jednak bardzo ciekawy z kilku innych względów. Od samego początku przy projektowaniu słupów energetycznych brali udział architekci. Stało się tak, ponieważ kluczowym aspektem całego przedsięwzięcia była estetyka konstrukcji. Linia – we fragmencie, w którym będzie przebudowywana – przechodzi przez zatokę w porcie Vaasa na zachodnim wybrzeżu Finlandii. Vaasa to bardzo malownicze miasto, sąsiadujące z Kvarken Archipelago – znajdującym się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Konstrukcje musiały odznaczać się jak najlepszą prezencją oraz być harmonijnie wpasowane w istniejący krajobraz. Do projektowania zaproszono więc architektów, a w budowie słupów zastosowano wiele nietypowych rozwiązań – np. poprzeczniki w kształcie liści palmy.

Specyfikacja słupów wymusiła dostosowanie wielu fragmentów procesu produkcji. Na zdjęciu – elementy ściany słupa

Proces produkcji
Słupy produkowane są w oparciu o powierzoną firmie Europoles Kromiss dokumentację, dlatego wiele procesów technologicznych jest dopasowywanych do wymagań tego konkretnego projektu. Gabaryty konstrukcji – pomimo ich przeznaczenia (dla linii 110 kV) – są bardzo duże. Całkowita wysokość słupów oscyluje w okolicach 70 m, jednak dużo lepsze wyobrażenie daje informacja, że największa zewnętrzna średnica przy podstawie słupa wynosi aż 4 m. Tak duże i nietypowe gabaryty oznaczały konieczność odpowiedniego dostosowania całego procesu produkcyjnego. Wyzwaniem był również sposób łączenia segmentów słupów poprzez flansze. Zastosowanie tego rozwiązania konstrukcyjnego wymaga bowiem dotrzymania bardzo rygorystycznych tolerancji wykonania. Już odchyłka rzędu kilku milimetrów na średnicy 4000 mm powoduje bardzo duże komplikacje, znacząco wydłużając i utrudniając proces produkcyjny. Dodatkowo, ze względu na swój reprezentacyjny charakter i zgodnie z wytycznymi inwestora, słupy będą pomalowane na kolor niebieski. Zostanie w tym celu wykorzystany system malarski Tecnos – technika, w której stosowaniu Europoles Kromiss ma duże doświadczenie. Słupy zostaną ponadto wyposażone w system komunikacji pionowej w postaci szynodrabiny, fińskiego producenta Eltel Networks Oy.

Charakterystyczne poprzeczniki w kształcie liści palmy, w fazie produkcji

Transport i montaż

Ze względu na gabaryty słupów, transport niektórych elementów ich konstrukcji wymaga szczególnego przygotowania. Dolne segmenty słupów – z uwagi na swoje średnice – będą przewożone samochodami ponadgabarytowymi. Trzy spośród nich będą (na całej długości trasy) eskortowane przez policję, a przewożenie będzie się odbywać nocą. Załadunek, transport i rozładunek słupów muszą być realizowane ze szczególną ostrożnością, zarówno ze względu na wspomniany rozmiar, jak i w celu zabezpieczenia przed uszkodzeniami powłoki malarskiej, jaką będą pokryte konstrukcje. Gabaryty słupów i ich lokalizacja powodują, że także montaż będzie skomplikowany. Dwa mocne słupy zostaną zabudowane na brzegach zatoki, natomiast jeden przelotowy będzie zainstalowany na środku akwenu, na sztucznie przygotowanej w tym celu wyspie. Taka lokalizacja wymusza zastosowanie nietypowych rozwiązań podczas montażu i wznoszenia konstrukcji. Słup będzie stawiany metodą pionową, z barki, na której zostanie osadzony dźwig. Dużym utrudnieniem są warunki atmosferyczne panujące w obszarze inwestycji. Podczas montażu słupa prędkość wiatru nie może przekraczać określonej granicy. W tym konkretnym przypadku zastosowanie słupów rurowych – które charakteryzują się krótszym (w porównaniu do kratowych) czasem montażu – zapewnia oszczędność czasu i pozwala wykorzystać sprzyjające warunki atmosferyczne, nawet te krótkotrwałe.

Ze względu na gabaryty słupów, transport niektórych elementów ich konstrukcji wymaga szczególnego przygotowania

Technologia słupów rurowych

Słup rurowy jest jedną z alternatywnych konstrukcji używanych w budownictwie liniowym. Przy realizacji poszczególnych projektów, bardzo ważną rolę odgrywa umiejętność wykorzystania szeregu zalet tego typu konstrukcji. Budowa linii 2 x 110 kV Vaskiluoto-Tuovila jest przykładem inwestycji, w której słupy rurowe stanowiły najlepsze rozwiązanie, umożliwiając wykorzystanie praktycznie wszystkich możliwości oferowanych przez tę technologię, takich jak np.:

• indywidualne projektowanie na potrzeby konkretnego projektu i konkretnej lokalizacji,
• połączenie wymagań technicznych i estetycznych dotyczących konstrukcji słupa (mała powierzchnia zajmowana przez słup, duża wysokość, smukła sylwetka, indywidualne estetyczne poprzeczniki, sposób malowania, systemy komunikacji),
• wykorzystanie krótszego czasu montażu słupów, ze względu na zmienność warunków atmosferycznych w miejscu montażu. Jak każda technologia, również słupy rurowe mają pewne ograniczenia. Jest to m.in. potrzeba specjalnego transportu oraz większa waga konstrukcji. Dlatego też ostateczna decyzja inwestora o wykonaniu linii w tej czy innej technice zawsze jest efektem analizy wszystkich kosztów oraz oferowanych możliwości.

Opracowano na podstawie
materiałów firmy Europoles Kromiss