Decyzją Komisji Europejskiej został utrzymany termin obowiązywania wysokich wymagań etapu 3 dla kierunkowych lamp halogenowych. Oznacza to w praktyce, iż od 1 września 2016 r. będą one znikały z rynku, wobec konieczności inwestowania przede wszystkim w rozwój technologii LED. Przemysł oświetleniowy wnioskował o pozostawienie na rynku kierunkowych lamp halogenowych przez ten sam okres, co bezkierunkowych lamp halogenowych tj. do 2018 roku. Podstawowe argumenty przemawiające za tym rozwiązaniem dotyczyły faktu, że obecne rozwiązania LED-owe nie dają konsumentom pełnej alternatywy technicznej i cenowej. Komisja Europejska podjęła tę decyzję pomimo przeciwnych opinii prezentowanych przez szereg krajów członkowskich, kierując się realizacją zadań w zakresie zwiększania efektywności energetycznej.
Poniżej tekst komunikatu Komisji Europejskiej:

 KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 11.9.2015 r.
COM(2015) 443 final

KOMUNIKAT KOMISJI

Ocena rynkowa lamp zasilanych z sieci wymagana zgodnie
z rozporządzeniem Komisji (UE) nr 1194/2012

1. WPROWADZENIE

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1194/2012¹ zawiera minimalne wymogi dotyczące efektywności energetycznej lamp kierunkowych, lamp z diodami elektroluminescencyjnymi i powiązanego wyposażenia. Wspomniane wymogi dotyczące ekoprojektu są wprowadzane etapowo, przy czym na każdym etapie dodaje się nowe lub bardziej surowe wymagania w porównaniu z poprzednim etapem. Ostatni etap 3 ma obowiązywać od dnia 1 września 2016 r. i będzie wymagać minimalnej efektywności energetycznej, wyrażonej z zastosowaniem wskaźnika efektywności energetycznej (EEI), wynoszącej 0,95 dla lamp żarowych, 0,36 dla lamp wyładowczych dużej intensywności oraz 0,2 dla wszystkich pozostałych lamp. Kierunkowe lampy halogenowe na napięcie sieciowe, które są obecnie dostępne na rynku, nie spełniają wymogu dla lamp żarowych, w związku z czym na etapie 3 ich wprowadzanie na rynek zostanie zatem zakazane.

Aby zapobiec wycofywaniu przedmiotowych lamp halogenowych bez zapewnienia odpowiedniego wariantu zastępczego, w rozporządzeniu nr 1194/2012 postanowiono, że etap 3 będzie mieć zastosowanie do lamp żarowych zasilanych z sieci jedynie w przypadku, gdy „nie później niż do dnia 30 września 2015 r. Komisja przedstawi i przekaże Forum Konsultacyjnemu dowody uzyskane w ramach szczegółowej oceny rynku, że na rynku występują lampy zasilane z sieci, które:
– spełniają wymóg dotyczący maksymalnej wartości wskaźnika EEI dla etapu 3,
– mają przystępne ceny, tzn. nie powodują nadmiernych kosztów dla większości użytkowników,
– są, pod względem parametrów funkcjonalności istotnych dla konsumenta, ogólnie równoważne z lampami żarowymi zasilanymi z sieci dostępnymi w dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia [3 stycznia 2013 r.], w tym pod względem strumienia świetlnego obejmującego cały zakres referencyjnych strumieni świetlnych wymienionych w tabeli 6 [rozporządzenia nr 1194/2012, od 90 lm do 1000 lm],
– są kompatybilne z urządzeniami przeznaczonymi do montażu pomiędzy siecią zasilania i lampami żarowymi dostępnymi w dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, zgodnie z najbardziej aktualnymi wymogami w zakresie kompatybilności.”²

Niniejszy komunikat stanowi spełnienie wymogu prawnego oceny rynkowej dostępnych na rynku zamienników lamp zasilanych z sieci. Opiera się on na technicznym przeglądzie rynku³ przygotowanym dla Komisji przez zewnętrznych konsultantów technicznych i przedstawionym Forum Konsultacyjnemu ds. Ekoprojektu.

2. ZGODNOŚĆ Z MAKSYMALNĄ WARTOŚCIĄ WSKAŹNIKA EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ
Najbardziej prawdopodobny wariant zastępczy dla lamp halogenowych to diody elektroluminescencyjne (LED), które obecnie powodują transformację rynku oświetleniowego. Około 70 % wszystkich modeli lamp LED dostępnych na rynku spełnia wymóg dotyczący maksymalnej wartości wskaźnika EEI dla etapu 3, zapewniając konsumentom wybór rozwiązań zastępczych. Ilość spełniających wymogi lamp dostępnych na rynku powinna nadal rosnąć ze względu na ciągłe usprawnienia technologii LED.

3. PRZYSTĘPNOŚĆ CENOWA ROZWIĄZAŃ ZASTĘPCZYCH
Kierunkowe lampy LED oferowane na rynku UE są przystępne cenowo, zarówno jeśli chodzi o cenę detaliczną, jak i koszty cyklu życia.

Jeśli chodzi o ceny detaliczne, to mimo że początkowy koszt inwestycji w przypadku lamp LED jest wyższy niż koszt kierunkowych lamp halogenowych na napięcie sieciowe, odnotowane ceny wahają się od około 1,80 do 18 EUR w zależności od punktu sprzedaży, marki i typu lampy LED. Większość lamp LED kosztuje mniej niż 10 EUR. Oczekuje się, że ceny nadal będą spadać ze względu na rozwój technologii LED. W pierwszych czterech miesiącach 2015 r. na rynku UE odnotowano spadek cen detalicznych o nawet 25 %.

Mniejsze zużycie energii przez lampy LED, często nawet pięciokrotnie, prowadzi do znacznych oszczędności pod względem kosztów cyklu życia dla konsumentów, nawet przy uwzględnieniu wyższych cen detalicznych. Możliwy okres zwrotu nakładów wynosi obecnie około jednego roku, a w prawie wszystkich przypadkach oszczędności wynikające z zastąpienia kierunkowych lamp halogenowych na napięcie sieciowe lampami LED doprowadzą do odzyskania początkowych kosztów.

4. OGÓLNA RÓWNOWAŻNOŚĆ POD WZGLĘDEM FUNKCJONALNOŚCI
Lampy LED stanowią w pełni równoważny pod względem funkcjonalności zamiennik dla ok. 90 % dostępnych na rynku modeli kierunkowych lamp halogenowych. Takie lampy LED spełniają funkcjonalne wymogi dotyczące ekoprojektu określone w rozporządzeniu nr 1194/2012, w tym wystarczający wskaźnik oddawania barw (CRI) wynoszący powyżej 80, przy czym niektóre lampy LED osiągają wysoki CRI – ponad 90. Zasadniczo zróżnicowanie lamp LED w odniesieniu do poziomu strumienia świetlnego, kątów promieniowania i temperatury barwowej jest większe niż zróżnicowanie modeli kierunkowych lamp halogenowych na napięcie sieciowe dostępnych na rynku.

W odniesieniu do pozostałych 10 % kierunkowych lamp halogenowych na napięcie sieciowe dostępnych na rynku, lampy LED stanowią zasadniczo funkcjonalny zamiennik. Konsumenci będą musieli przyjąć rozwiązania kompromisowe w przypadku mniej istotnych cech, takich jak kąt promieniowania, ale większość nie zauważy różnicy. Innym rozwiązaniem jest zastosowanie adapterów, aby osiągnąć pełną równoważność z lampami LED o innych trzonkach.

5. KOMPATYBILNOŚĆ Z URZĄDZENIAMI
Zamienne lampy LED są zasadniczo kompatybilne z urządzeniami, w których stosuje się kierunkowe lampy halogenowe na napięcie sieciowe. Wyjątkiem jest ich kompatybilność ze ściemniaczami; wszystkie lampy halogenowe są wyposażone w funkcje ściemniania, lecz tylko niektóre lampy LED dostępne na rynku UE mogą być stosowane ze ściemniaczami typu trailing edge i leading edge, które były dostępne na rynku w dniu 3 stycznia 2013 r., gdy weszło w życie rozporządzenie nr 1194/2012. Lampy LED wyposażone w funkcję ściemniania również spełniają wszystkie wymogi.

Przepisy rozporządzenia nr 1194/2012 dotyczące obowiązkowych informacji zawierają już wymóg, aby konsumenci byli informowani o tym, czy i z jakim ściemniaczem jest kompatybilna dana lampa LED. Umożliwia to konsumentom zakup odpowiedniego zamiennika.

6. WNIOSKI
Z niniejszej oceny rynku wynika, że kierunkowe lampy LED zasilane z sieci, które spełniają minimalne wymogi w zakresie efektywności energetycznej zgodnie z rozporządzeniem nr 1194/2012, są dostępne, przystępne cenowo, równoważne pod względem funkcjonalności i kompatybilne z urządzeniami używanymi pomiędzy siecią zasilania a lampą.

Wymogi dla etapu 3 wynikające z rozporządzenia nr 1194/2012, które mają zastosowanie do lamp żarowych zasilanych z sieci, zostały zatem spełnione.

1) Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1194/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2009/125/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla lamp kierunkowych, lamp z diodami elektroluminescencyjnymi i powiązanego wyposażenia (Dz.U. L 342, s. 1).

2) Cytat z rozporządzenia nr 1194/2012, pkt 1.1 załącznika III, s. 11 – tekst w nawiasach kwadratowych został dodany w celu zwiększenia przejrzystości.

3) Techniczny przegląd rynku jest publicznie dostępny na stronie internetowej Komisji: https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/documents/Draft%20Final%20Market%20Assessment%20data.pdf. Został on przedstawiony podczas spotkania Forum Konsultacyjnego ds. Ekoprojektu w dniu 25 czerwca 2015 r.

Źródło: Pollighting